Werken vanuit huis in 2021 en daarna ... ?

‘Wonen op het werk’ was één van de hot topics in 2019. Organisaties investeerden meer en meer in de vitale- en fysieke gezondheid van de medewerkers. Fysiotherapeuten controleerden de werkplekken, diëtisten checkten de gezondheid van de medewerkers en er werd veel geïnvesteerd in airco's en ventilatiesystemen. Dit alles om de werkplek op kantoor zo aangenaam mogelijk te maken.

Begin 2019 werkten 39% van alle werkende in Nederland al eens vanuit huis. In praktijkgerichte beroepen was thuiswerken niet of nauwelijks mogelijk, respectievelijke 4 tot 15% had daartoe naar eigen zeggen de mogelijkheid. In 2020 werkten meer dan de helft van de Nederlanders (die daartoe bevoegd waren) vanuit huis.

In 2020 moesten veel organisaties noodgedwongen binnen zeer korte termijn hun personeel thuis laten werken. Bedrijfscontinuïteit en gezondheid van de medewerkers stonden hierbij hoog in het vaandel. 69% van de organisaties kon hun personeel volledig thuis laten werken, waarvan 58% van alle medewerkers binnen twee dagen thuis konden werken. De grootste uitdaging was het verkrijgen van de benodigde IT-voorzieningen, zoals een IT-infrastructuur en databeveiliging.

Veranderingen hebben vaak te maken innovatieve beweegredenen. In het begin nieuw en spannend, maar zo gauw het weer als het nieuwe ‘normaal’ geldt, dan komen we weer in ons ritme. Thuiswerken bracht een andere manier van verandering met zich mee, want je thuisomgeving is bekend, alleen moesten de gewoontes zich lichtelijk aanpassen. Geen reistijd, overleg of gezamenlijke pauzes, maar alleen met je laptop vanuit huis aan het werk. Minder sociale interacties zorgden voor meer productiviteit, dat klopt. Maar het beïnvloedde ook de gemoedstoestand op een negatieve manier.

De balans tussen zakelijk en privé raakte zoek door onder andere de aanwezigheid van huisgenoten, waardoor er spanningen kunnen ontstaan. Spanningen die leiden tot irritaties, stemverheffingen of in sommige gevallen zelfs tot geweld. Het verlies van real-live interactie met je collega's zorgt voor een gevoel van eenzaamheid. Het vasthouden van motivatie kan twee kanten op werken, je voelt je onvoldaan of je gaat juist tot de laatste avonduurtjes door. Bij een disbalans in de motivatie krijgen we een gevoel van onmacht, stress en angst. En dat zijn nou juist de veelvoorkomende klachten bij thuiswerkers.

Na maanden thuiswerken, thuisonderwijs en permanent opletten raakt je tank leeg. In 2019 zagen we een flinke stijging in uitgave voor het vitale- en gezondheidsbeleid voor het personeel door bedrijven. Het kantoor werd beschouwd als nieuwe thuis. Nu de scheiding tussen werk en privé is geminimaliseerd eist het hun tol.

Er is gebrek aan ontspanning en dat heeft te maken met de hogere werkintensiteit en het gebrek aan onderbrekingen. Herstel- en oplaadmomenten kwamen met name voort uit contact met collega’s. En niet te vergeten de beweging en ontspanning die nu bij thuiswerkers onder druk komt te staan. We gaan van bed naar stoel, stoel naar keuken en bellen collega’s als we iets nodig hebben in plaats van even een bezoekje te kunnen brengen.

Sommige werknemers hebben nauwelijks contact met hun leidinggevende. Dit komt met name omdat het videobellen doelgerichte actie oproept. Op het kantoor is het vanzelfsprekend dat je even een praatje maakt met je collega, maar met videobellen krijg je al snel het gevoel dat je je collega niet wilt storen. Elkaar zomaar even spreken zijn juist de oplaadmomenten om daarna weer gemotiveerd aan het werk te kunnen gaan.

De sociale gevolgen kunnen intens zijn, van vereenzaming tot burn-out zonder dat iemand iets op kan merken. Op kantoor zie en herken je iedere collega in zijn/haar gedragingen, maar doe je dit ook in een videogesprek van 5 minuten? Sociale interacties zijn van essentieel belang voor iedereen. Wees ervan bewust dat ook ‘zomaar’ even (video)bellen jou en je collega’s kunnen opladen, want de gevolgen van een 'lege tank' kunnen fataal zijn.

Natuurlijk heeft het thuiswerken ook veel voordelen, voornamelijk de vrijheid en flexibiliteit. 41% van alle thuiswerkers ervaarden een hoger productiviteitsniveau, 35% merkten geen verschil en 23% beoordeelden hun productiviteit als lager. 72% van de organisaties bevestigen dit beeld. Het niet naar kantoor hoeven reizen had de grootste invloed op de stijging van productiviteit, gevolgd door het niet afgeleid worden door collega’s en meer vrijheid voor het indelen van de werkdag.

Werknemers willen nu meer flexibiliteit bij de keuze van hun werkplek. 94% van de respondenten van de Nationale enquête over werken op afstand was voorstander van doorlopend werken op afstand, voor een deel van de tijd of de hele tijd. Meer dan 80% gaf de voorkeur aan een hybride regeling.

Het thuiswerken heeft voordelen, maar ook nadelen. We zijn ons meer dan bewust van ons gevoel als het om sociale interactie gaat. Maar kan de toekomst ons een uitweg bieden waarin we hybride werken gaan omarmen, zodat we onze sociale behoeftes opzij kunnen zetten?

Nu wij, maar ook de werkgevers inzien wat de gevolgen van thuiswerken teweeg kunnen brengen, kan er ook worden gekeken naar een passende oplossing. Er zullen steeds meer regels ontstaan die fiscale, juridische en sociale problemen aangeven waaraan werkgevers zullen moeten voldoen. Wetten als ‘recht om de verbinding te breken’ bij veranderende arbeidsvoorwaarden wordt al over gesproken. Werkgevers zullen zich nu meer en meer voor moeten bereiden op de EU-richtlijnen betreffende het evenwicht tussen het werk- en privéleven van de werknemers.

Mag flexibel werken vereist worden? Zijn kantoren essentieel voor een sociale gezondheid? Aan welke digitale veiligheid moet een thuiswerkplek voldoen? Is een thuiswerkvergoeding verplicht omdat huur, reistijd en werkplekkosten niet meer van toepassing zijn? Dit zijn de vragen waarop we medio 2021 antwoord gaan krijgen.

Wat we wel weten is dat ondernemers meer en meer bezig zijn met slimme kantoren. Kantoren voorzien van een hybride omgeving, flexibele structuren die het echte leven vertegenwoordigen in gedistribueerde omgevingen. Door de Covid-19 ervaring blijft een balans tussen kantoor- en thuiswerken altijd bestaan. Kantoren zullen nooit helemaal opgeheven worden, maar werkgevers en werknemers zullen steeds meer inzetten op het hybride werken.

DataVisual brengt organisaties in haar nieuwe veilige werkomgevingen, zowel thuis als op het kantoor. Een flexibele IT-infrastructuur die balans tussen privé en zakelijk stimuleert.